WAYANG KULIT GEDEK
- T’sebar ke bhgn Utara terutamanya Kedah & Perlis.
- Dipercayai b’asal dr sejenis wyg kulit Siam yg dikenali sbg Nong Talung & krn inilah patung serta alat muziknya serta corak paluannya mirip Siam.
- Menggunakan dialek Kedah b’campur Thai. Unsur2 Thai jg jelas kelihatan dr aspek rekabtk pakaian pd patung itu sendiri.
- Walaupun menggunakan epik ramayana sbg sumber cerita, wyg Gedek memberi pendekatan yg lebih moden. Struktur cerita epik yg lebih ringkas digunakan. Malahan jln cerita jg t’dpt tokok tambahnya dgn cerita2 @ peristiwa semasa.
- Kump Wyg Kulit Sri Asun dr Kedah adalah yg paling t’kenal dgn p’sembhn Wyg Kulit Gedek. Ditubuhkan pd 1970. Dgn Dalang p’tamanya Mohd Noh bin Mahmud (Pak Noh). Kini diambil alih oleh anaknya Abdul Majid (Pak Majid) setelah kematian Pak Noh.
- Harus menjalani penyempurnaan adat & penerimaan watikah pelantikan Dalang dr ayahnya dgn beberapa syrt yg harus diikuti antaranya:
seekor ayam jantan kampung berwarna putih, sepinggan pulut kunyit, setas lilin pintal benang masak, air buyung, sintok, kuih tradisi merah dan hijau atau kuih buah melaka beserta duit sebanyak RM2.15.
- Dlm isitiadat ini disertai oleh 5 org pemuzik beserta seekor ayam yg serupa. Jampi & doa jg diadakan sbg tanda kesyukuran dlm majlis penyerahan tugas seorg dalang ini.
- Penggunaan alat muzik spt gedombak, serunai, canang, gedok, gong & tamborin.
- Pakaian patung jg telah diubah kpd lebih moden iaitu memakai seluar panjang, berbaju pendek, berkain ketat dan berambut pendek.
- Wtk patung jg dibhgkan kpd wtk jahat & baik. Utk wtk komedi nama wtk adalah seperti berikut:
- Ai Tong, Ai Kiew, Nunui & Ai Muang
- Ai Tong adalah wtk komedi paling penting. B’ukuran ½ kaki tinggi. Warna badan hitam & perut buncit kedpn serta punggungnya tonggek ke blkg & pusatnya t’keluar.
- xpakai baju, b’kain pelikat bewarna merah tua & coklat shj.
- Rambut kerinting, hidung tajam & mata t’sembul keluar. Kedua-dua tgn boleh digerakkan. Tgn sebelah kiri pegang keris. Kelebihan wataknya boleh menggerakkan kepalanya.
- Ai Kiew hanya mempunyai 2 warna iaitu hitam & coklat.
- Ketinggian patung adalah ½kakitinggi. X ada rambut. Hidung lebih rendah & bulat. Wtk ini dikenali sebagai ‘pak Hitam’.
- Daya penarik cerita ini krn kebodohannya & telatahnya.
- Badan diwarnakan hitam & memakai kain berwarna coklat serta watak dihiasi dgn seutas rantai dileher & kedua-dua tgnnya boleh digerakkan.
- Nunui mempunyai tubuh badan berwarna hitam serta memakai kain berwarna merah & hijau. Perut buncit & muka mendongak keatas serta rambut kerinting. Bhgn hidung jg pjg sikit.
- Kedua belah tgn & kepala boleh digerakkan. Wtk ini ada persamaan dgn wtk Ai Noi dlm p’sembhn Nang Talung di Selatan Thailand.
- Ai Muang hanya memakai kain pelikat berwarna coklat tua. Patung ini pegang parang ditgn kirinya & kedua-dua tgnnya jg dpt digerakkan.
- Watak Jahat iaitu Bota. Mempunyai muka yg bengis & muka sedikit mendongak keatas. Muka melambangkn kebengisan ditonjolkn dgn taring yg kelihatan terkeluar ditepi mulut. Mata yg besar & bulat serta keliling mata diwarnakan dgn warna merah utk menunjukkan lg sifat kegarangannya itu.
- Tubuh besar & kaki diangkat sebelah, kuku kaki & tgn yg pjg serta mempunyai sebelah tgn shj yg dpt digerakkan.
- Pakaian bota melambangkan elemen kesenian & kebudayaan Siam.
- T’dpt hiasan dikepala iaitu sebuah mahkota yg dikaitan dgn pengaruh Buddha iaitu “pagoda” yg wujud dlm msyrkt Siam.
- Senjata yg dibawa Bota adalah panah yg dipegang ditgn kirinya melambangkan kuasa sakti yg dimilikinya b’banding patung lain.
- Gergasi adalah wtk jahat. Wtk gergasi wujud dlm Puteri Mayang Mas.
- Gergasi menjd penghalang p’cintaan ant wtk hero & heroin. Gergasi mempunyai kesaktian & mampu membinasakan org yg menentangnya.
- Watak baik: watak ini merangkumi hero & heroin dlm p’sembhn wyg kulit & lebih t’tumpu kpd gol istana & gol yg mempunyai kesaktian. Ant wtk baik dlm Wyg Gedek adalah Mahaguru, Permaisuri, Raja dan lain-lain...
- Mahaguru adalah watak seorang tua yang memegang tongkat & membawa gungungan atau ‘tree of life’. Ia melambangkan kehidupan manusia di dunia ini. Hiasan kepala yang dipakai Mahaguru melambangkan kebijaksanaan.
- Mahaguru merupakan watak yang membawa mesej kebaikan dan memberi bantuan dan nasihat pada watak-watak yang tertentu. Watak ini juga digambarkan sebagai seorang yang mempunyai kepandaian untuk mengubat secara tradisi iaitu secara jampi mentera.
- Watak-watak Sampingan:
- Watak-watak dalam Wayang Gedek mempunyai persamaan dengan Nang Talung dari Thailand. Terdapat patung dalam Wayang Gedek yang menaiki naga sebagai binatang tunggangannya. Bagi masyarakat Thai naga merupakan satu binatang yang dianggap mempunyai kaitan dengan kehidupan masyarakat Thai tradisi.
- Naga melambangkan melambangkan ‘dunia bawah’ yang dibawa masuk ke dalam persembahan wayang kulit yang menggabungkan tiga dunia yang berlainan:
1. ‘Dunia Atas’ yang didiami oleh dewa-dewa
2. ‘Dunia Tengah’ yang menjadi tempat kediaman manusia.
3. ‘Dunia Bawah’ yang menjadi tempat kediaman naga dan ular.
· Gajah juga mempunyai tempat yang istimewa dalam kehidupan masyarakat Thai. Ianya dianggap sebagai binatang yang mulia dan gajah putih dianggap mempunyai kuasa yang luar biasa.
· Dalam Wayang Gedek terdapat watak dari golongan istana yang menaiki gajah sebagai kenderaan. Ini bertujuan menunjukkan keistimewaan kepada watak tersebut. Patung gajah lazimnya digunakan untuk menggambarkan episod pengembaraan atau peperangan.
· Dalam kumpulan Wayang Kulit Asun menambah unsur moden seperti memasukkan patung motosikal untuk menggantikan gajah dan kuda.
LAGU
· Asalnya lagu dimainkan dalam bahasa Thai.
· Tapi Kumpulan Wayang Kulit Asun ini menukarkannya kepada bahasa Melayu.
· Lagu-lagu berkaitan dengan babak yang disampaikan dalam sesebuah cerita.
· Lagu-lagu bertindak sebagai pembahagi bagi satu babak ke babak yang lain.
· Dalam Kumpulan ini, terdapat 8 buah lagu yang membahagikan susunan cerita tersebut kepada 8 buah babak.
· Apabila Pak Majid mengambil alih, lagu-lagu moden juga dimasukkan seperti lagu Bangau Oh bangau, Sejati, Kain Pelikat, Singkong dan Keju. Tujuannya untuk menarik minat golongan muda menonton.
· Namun lagu pembukaan masih dikekalkan bahasa Thai. Lagu ini merupakan lagu diwarisi oleh Pak Noh dari gurunya Den Choon. Ini merupakan elemen Thai yang masih kkal dalam Wayang Gedek yang diamalkan oleh Kumpulan Wayang Kulit Sri Asun.
Peralatan Muzik:
· Sebatag serunai
· Sepasang Geduk
· Sepasang Gedombak
· Sepasang Kerincing
· Sepasang Gong
· Sebuah Tamborin
No comments:
Post a Comment